اهداف پیدا و پنهان سفر وزیر دفاع آمریکا به عراق؛ کشاندن السودانی به سرنوشت الکاظمی

پایگاه رهنما:

درحالی که دولت آمریکا در سال‌های اخیر به کاهش حضور و بار تعهدات نظامی خود در منطقه خلیج فارس و غرب آسیا گرایش پیدا کرده و با خروج از افغانستان به بیست سال دست و پا زدن در باتلاق این جنگ پایان داد، اما در موضعی کاملاً متفاوت با این استراتژی، در قسمتی دیگر از منطقه سیاست دیگری در حال رقم خوردن است. عراق به عنوان یکی از مناطق حضور پرتعداد پایگاه‌های نظامی آمریکا در غرب آسیا در دو دهه گذشته همچنان اهمیت خود را حفظ کرده است و عملکرد واشنگتن همچنان بر تداوم حضور پررنگ و طولانی مدت نظامی در این کشور تأکید دارد. در تأیید مجدد این موضوع، لوید آستین روز سه‌شنبه در سفری غیرمنتظره راهی بغداد شد، سفری که به گفته رسانه‌ها عمدتاً با هدف بررسی موضوعات مرتبط با همکاری‌های نظامی بغداد- واشنگتن و بویژه حضور نظامی آمریکا در عراق صورت گرفته است.

بر اساس بیانیه پنتاگون، آستین در دیدار با نخست وزیر عراق بر پایبندی آمریکا به ارائه مشورت و کمک و افزایش توانمندی نیرو‌های امنیتی عراق به منظور تضمین شکست داعش تأکید کرد. آستین همچنین پیشرفت چشمگیر نیرو‌های عراقی و نقش پیشگام آنان در مبارزه با داعش را شایسته تحسین دانست و بر اهمیت ادامه روند بازگشت آوارگان و اسرای داعش از مناطق شمال شرق سوریه تأکید نمود. همچنین بر اساس این بیانیه، وزیر دفاع امریکا و نخست‌وزیر عراق بر پایبندی خود به همکاری دفاعی بلندمدت به عنوان محور اصلی شراکت راهبردی و فراگیر دو کشور تأکید کردند.

آستین مدعی شد که نیرو‌های آمریکایی به درخواست دولت عراق در این کشور حضور دارند تا گروه تروریستی داعش را نابود کنند و در ادامه بر اهتمام واشنگتن به حمایت از ثبات عراق تأکید کرد. یک مقام وزارت دفاع آمریکا که نخواست نامش فاش شود، گفت که هدف از سفر آستین نشان دادن این است که ایالات متحده امیدوار است پس از بیستمین سالگرد آغاز جنگ عراق، حضور نظامی خود را در این کشور حفظ کند. آستین پس از دیدار با السودانی، به اربیل رفت و با نیچروان بارزانی، رئیس اقلیم و مسعود بارزانی رهبر حزب دموکرات کردستان گفتگو کرد. دو طرف در این دیدارها، بر تقویت روابط دوجانبه و تلاش برای برقراری امنیت در اقلیم، و درباره مقابله با داعش و حل و فصل اختلافات میان اربیل و بغداد رایزنی کردند.



خشم عراقی‌ها از سفر آستین

حضور آمریکایی‌ها در خاک عراق در سال‌های اخیر به چالشی جدی بین دو کشور تبدیل شده است و عراقی‌ها خواستار خروج اشغالگران هستند، اما واشنگتن در مقابل این درخواست‌ها مقاومت می‌کند. مقاومتی که البته از نظر بخش قدرتمندی از حریانات سیاسی عراق اقدامی تخاصم آمیز، بی‌ثبات ساز و اشغالگرانه تلقی شده و موجب حملات نظامی به تأسیسات و کاروان‌های آمریکایی در سال‌های اخیر شده است. اکنون نیز با برملا شدن اهداف سفر وزیر دفاع آمریکا و مذاکرات با مقامات عراقی در این موضوع جنجالی، گروه‌های مقاومت عراق که به چیزی کمتر از اخراج آمریکایی‌ها راضی نیستند، به سفر آستین واکنش نشان دادند.

ابوعلی العسکری، مسئول امنیتی گردان‌های حزب‌الله عراق اعلام کرد: «ما به تفاهمات گروه‌های سیاسی با نیرو‌های اشغالگر پایبند نیستیم. درخصوص سفر وزیر جنگ آمریکا به عراق باید بگوییم، این سفر اهانت به شهدا، مردم و تاریخ عراق است و گردان‌های حزب‌الله به تفاهمات میان گروه‌های سیاسی با نیرو‌های اشغالگر تعهدی ندارد و منتظر اجازه هیچکس برای مقابله با این نیرو‌ها نخواهد ماند».

جنبش عصائب اهل الحق هم با انتقاد تند از سفر آستین گفت: «خطاب به وزیر دفاع اشغالگر آمریکا! سفرت را محکوم می‌کنیم و خوشامد نمی‌گوییم، زیرا دستان شما به خون شهدای عراق و به ویژه فرماندهان شهید پیروزی «ابومهدی المهندس و قاسم سلیمانی» آغشته است». کتائب سیدالشهدا نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد: «اشغالگر آمریکایی به عراق به عنوان بخشی از دایره همپیمانان که در آن با امنیت قدم برمی‌دارد، نگاه نکرده و این امنیت حاصل خون شهدای قهرمان مقاومت است. برای مقاومت عراق همین افتخار کافی است که وزیر اشغالگر به شکلی حقیرانه، هراسناک و نگران وارد عراق می‌شود. لذا، مقاومت به هیچ شکلی از فشار تن نخواهد داد؛ صبر خواهد کرد، اما از هدف اصلی خود در اخراج اشغالگر از عراق و پایان دادن به همه اشکال اشغالگری، دست نخواهد کشید».

ائتلاف الفتح در پارلمان هم اعلام کرد: «تلاش‌ها در سطوح مردمی و سیاسی برای پایان دادن به پرونده حضور نیرو‌های آمریکایی در خاک عراق ادامه دارد و هیچ اهمال و تردیدی درباره اخراج آمریکایی‌ها نخواهد شد. دیدگاه واحدی بین گروه‌های مقاومت و نیرو‌های مردمی و سیاسی درباره اخراج همه نیرو‌های آمریکایی از خاک عراق وجود دارد و اگر چنین نشود، را‌های دیگری برای اخراج آمریکایی‌ها در دستورکار خواهد بود».

گروه‌های عراقی پس از ترور فرماندهان مقاومت در فرودگاه بغداد در ژانویه ۲۰۲۰، با جدیت خواستار اخراج بیرون راندن اشغالگران آمریکایی هستند و چند روز پس از ترور نیز پارلمان عراق طرح خروج نیرو‌های آمریکایی را تصویب کرد و از دولت عادل عبدالمهدی، نخست وزیر وقت این کشور درخواست کرد تا هر چه سریعتر این طرح را اجرایی کند، اما با گذشت بیش از سه سال، اما دولتمردان بغداد اقدامی در این راستا انجام نداده‌اند. مصطفی الکاظمی، که دو سال و نیم در مسند نخست وزیری عراق بود به جای اخراج آمریکاییها، در سفر به واشنگتن در جولای ۲۰۲۱، طی توافقات دوجانبه جای پای نیرو‌های اشغالگر در خاک عراق را تثبیت کرد که خشم عراقی‌ها را برانگیخت. اکنون که السودانی با حمایت چارچوب هماهنگی شیعیان، به قدرت رسیده است، انتظار داشتند تا نخست وزیر جدید، پرونده خروج اشغالگران را به سرانجام برساند، اما گویا السودانی هم تمایلی به بیرون کردن نیرو‌های آمریکایی ندارد و راه سلف خود را پیش می‌رود.

یکی از خواسته‌های چارچوب هماهنگی شیعیان از السودانی، به سرانجام رساندن پرونده ترور فرماندهان مقاومت و اخراج آمریکایی‌ها بود و نخست وزیر از طرف نیرو‌های مقاومت تحت فشار است و وعده داده بود که به این پرونده‌ها رسیدگی کند و این طرح الان خواست ملی است و هر گونه تعلل و کوتاهی در این زمینه، برای گروه‌ای مقاومت و مخالفان پرشمار حضور نظامی آمریکا به نوعی عقب‌نشینی دولت عراق تلقی می‌شود که با خواست عموم در تضاد است؛ لذا گروه‌های مقاومت که روی اراده خود برای بیرون راندن آمریکایی‌ها مصمم هستند، مسیر خود را ادامه خواهند داد و در سه سال گذشته هم پایگاه‌های آمریکا ده‌ها بار توسط گروه‌های ناشناس مورد هدف قرار گرفته است و احتمالا در آینده موج حملات به مواضع آمریکایی‌ها افزایش خواهد یافت. چرا که عراقیها، حضور آمریکا را عامل اصلی بی‌ثباتی و ناامنی در عراق می‌دانند.

آمریکا مدعی است که به بهانه مقابله با تروریست‌های داعش در عراق حضور دارد، اما قدر مسلم این است که در ده سال گذشته حضور نظامی آمریکا نه تنها کمکی به عدم شکلگیری، قدرت‌گیری و نابودی گروه‌های ترویستی همانند داعش نکرد بلکه در دوره اشغالگری داعش در عراق، تسلیحات مورد نیاز آن‌ها را تامین می‌کرد و وقتی فرماندهان داعش در محاصره نیرو‌های مقاومت قرار می‌گرفتند و جانشان در خطر بود، با هلی‌برن آن‌ها را از معرکه نجات می‌دادند. الان هم همین سناریو در حال اجراست و آمریکا سعی دارد تا هسته‌های مخفی داعش را دوباره تقویت کرده و عراق را دوباره ناامن کند. در روز‌های اخیر یکی از تحلیلگران عراقی هشدار داد که آمریکا مسیر «تاکسی هوایی داعش» را ایجاد کرده و تروریست‌ها را از غرب این کشور به استان دیالی در شرق منتقل می‌کند. بنابراین، ادعای آمریکا برای مقابله با داعش تنها بهانه‌ای برای تحکیم حضور طولانی مدت در عراق است.

از سوی دیگر، مقامات آمریکایی همواره ادعا می‌کنند که شراکت راهبردی با عراق را تقویت می‌کنند و برای برقراری ثبات و امنیت در این کشور کمک خواهند کرد، اما تاکنون هیچ اقدامی برای منتفع شدن بغداد از این شراکت به ظاهر راهبردی انجام نداده‌اند.

در دو سال گذشته مقامات کاخ سفید مدعی بودند که نیرو‌های آمریکایی بعد از این به عنوان مستشار در عراق حضور خواهند داشت، اما در این مدت هیچ نیروی آمریکایی خاک عراق را ترک نکرده و فقط برخی پایگاه‌ها را تخلیه کرده و به مناطق دیگری نقل مکان کرده‌اند و به نوعی به اشغالگری خود ادامه می‌دهند و حتی اخیرا در پایگاه عین الاسد تاسیسات جدیدی را احداث کرده‌اند که نشان می‌دهد قصدی برای خروج ندارند، اما نیرو‌های مقاومت بار‌ها هشدار داده‌اند که اگر دولت نتواند آمریکایی‌ها را اخراج کند، برای بیرون راندن اشغالگران به زور متوسل خواهند شد.



مقابله با نفوذ ایران در عراق

اگرچه پنتاگون هدف از سفر آستین به بغداد را در راستای تحکیم روابط دوجانبه اعلام کرده است، اما بخش اعظم تحرکات آمریکا در عراق به مقابله با تداوم روابط نزدیک تهران- بغداد و تلاش برای کاهش نفوذ ایران مربوط می‌شود و در سفر آستین هم این مسئله در دستورکار قرار دارد. سفر وزیر دفاع آمریکا در شرایطی انجام می‌شود که در هفته‌های اخیر دیدار‌های زیادی بین مقامات ارشد ایرانی و عراقی برگزار شده و این مسئله برای واشنگتن نگران کننده است و تلاش می‌کند تا تضمین بغداد را برای ادامه حضور آمریکا بگیرد. آمریکا تقویت روابط عراق و ایران را تهدیدی برای منافع خود در منطقه می‌داند و سعی دارد با تقوت شراکت راهبردی امنیتی بتواند بغداد را از تهران دور کرده و جای پای خود را محکم کند.

واشنگتن مدعی است که ایران یکی از عوامل اصلی بی‌ثباتی در عراق است و وزیر دفاع آمریکا در سفر به اربیل در دیدار با نیچروان بارزانی، رئیس اقلیم کردستان در اظهاراتی مداخله جویانه گفت: «ما حملات مستمر ایران به اقلیم کردستان را محکوم می‌کنیم و بغداد و اربیل باید با یکدیگر همکاری کنند». اظهارات آستین درحالی است که گروهک‌های تجزیه‌طلب ترویستی در اقلیم، که دنبال ناامن کردن مرز‌های ایران هستند توسط آمریکا و رژیم صهیونیستی حمایت می‌شوند و به نوعی به ناامن کردن مرز‌های ایران و عراق دامن می‌زنند.

آمریکایی‌ها مدعی هستند اگر از عراق خارج شوند این کشور تحت نفوذ ایران قرار خواهد گرفت و باتوجه به قدرت گیری گروه‌های مقاومت در ساختار‌های سیاسی و امنیتی عراق، این مسئله دور از ذهن نیست، لذا درصدد هستند تا حضور خود را در بیستمین سالگرد اشغالگری تمدید کنند. اما سوالی که از پاسخ دادن به آن طفره رفته تا با واقعیت مخالفت عموم عراقی‌ها با تداوم اشغالگری خاک کشورشان مواجه نشوند آن است که چرا باوجود حضو نظامی ۲۰ ساله در عراق و صرف ۷ ترلیون دلار در این کشور، اولاً همواره باید تلاش کنند تا راهی برای پایان دادن به نفوذ ایران پیدا کنند و ثانیاً همواره عرصه انتخابات را به جبهه ضدآمریکایی واگذار می‌کنند؟